Medrese Yapılarının Koruma Sürecinde Yapı-İşlev-Çevre Uyumu: Kepenekçi Sinan Medresesi Örneği
Künye
Çorapçıoğlu, G. Ö., & Şakı, S. (2021). Medrese Yapılarının Koruma Sürecinde Yapı-İşlev-Çevre Uyumu: Kepenekçi Sinan Medresesi Örneği. Tasarım+ Kuram Journal, 17(34), 33.Özet
Osmanlı Dönemi eğitim kurumları olan
medreseler; anıtsal yapıları ve tarihi
kimlikleri ile korunması gerekli ancak
günümüzde özgün işlevini sürdüremeyen
kültür varlıklarıdır. Yapıların günümüze
ulaşmış örnekleri incelendiğinde, işlev
değişiminden veya işlevsiz durumda
bulunmalarından kaynaklanan tahribatların
ortaya çıktığı, bunun yanı sıra çevresel doku
bozulmaları nedeniyle içe dönük, yaşamayan
mekânlara dönüşerek yıpranma süreçlerinin
hızlandığı görülmektedir. Bu çalışma,
günümüzde özgün işlevini sürdüremeyerek
yeni işlevlerle kullanılmakta olan medrese
yapılarındaki koruma sorunlarını ortaya
koymak ve yeniden işlevlendirme sürecinin
mevcut mekânsal özellikler ve çevre verileri
doğrultusunda değerlendirilmesinin önem ve
gerekliliğini vurgulamak amacıyla
yapılmıştır. Medrese yapılarının tarihsel
süreçteki mimari ve kurumsal yapılarına
ilişkin bilgilerin aktarıldığı çalışmada; işlev
değişimine bağlı ortaya çıkan sorunlara
farklı örneklerle işaret edilirken,
medreselerdeki koruma sorunlarına örnek
oluşturan, kentin önemli bir noktasında
bulunmasına karşın işlevsiz ve harap
durumda olan “Kepenekçi Sinan Medresesi”
detaylı olarak ele alınmıştır. Yapı, İstanbul,
Fatih İlçesinde, 1985 yılında UNESCO
dünya kültür mirası listesine alınmış olan
Süleymaniye Camii ve çevresi koruma alanı
sınırları içerisindedir. Ayrıca Medresenin
bulunduğu Demirtaş mahallesi 2006/10501
sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yenileme
alanı ilan edilen sınırlar içinde yer
almaktadır. Yapının, Vakıflar Genel
Müdürlüğü arşivinden ulaşılabilen 2008
yılına ait rölöve-restitüsyon çalışması
mevcut olup, içinde bulunduğu önemli
konumun yanı sıra, harap durumu nedeniyle
de korumada öncelikli olarak ele alınması
gerekli bir kültür varlığı olarak önem
taşımaktadır. Çalışma kapsamında yapının
tarihsel gelişimi aktarılmış, çalışmanın amacı
gereği yapının özgün karakteristikleriyle
korunarak sürdürülmesine yönelik yeni işlev
önerisi geliştirilmiştir. Bu doğrultuda, yapı
ve çevresiyle ilgili detaylı mevcut durum
analizi yapılmıştır. Yapısal ve çevresel
verilerin olumlu ve olumsuz yönlerinin
değerlendirildiği analiz çalışması sonuçlarına
ve mevcut restitüsyon etüdüne bağlı olarak
yeni işlev önerisi geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Medrese, korum