Pazarlama Bilim Dalında Yazılmış Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Bibliyometrik Profilinin İncelenmesi

Abstract

Çalışmada, 2010-2020 yılları arasında “Pazarlama Bilim Dalı”’nda yazılmış Yüksek lisans ve Doktora tezlerinin; çeşitli parametreler çerçevesinde bibliyometrik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Pazarlama alan yazının genel özelliklerini ortaya koymak ve bu alanda çalışacak araştırmacılara kolaylık sağlamak da araştırmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Bu amaçla, tezler bazı bibliyometrik özellikler (örneğin; tez türü, yayın yılı, yürütüldüğü üniversite, tez konusu, araştırma yöntemi, veri tipi, veri toplama yöntemi, analiz tekniği, ölçek türü, anakütle, örnekleme yöntemi, örneklem hacmi, yayın durumu, atıf sayısı) açısından incelenmiştir. Çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmış, 558 tez belirlenen kriterler doğrultusunda incelenerek mevcut durum ortaya konulmuştur. Araştırma bulgularına göre, tezlerin neredeyse tamamının uygulamalı olduğu; bu çalışmalarda da nicel araştırma yöntemlerinin daha fazla kullanıldığı, nitel ve karma araştırma yöntemlerinin daha az kullanıldığı saptanmıştır. Kullanılan verilerin çoğu birincil veri olurken, bu veriler daha çok “kolayda örneklem yöntemi” ile seçilen “tüketicilerden” “anket” aracılığıyla toplanmıştır. Sonuçlar göre; en fazla “Tüketici Davranışları”, “Marka ve Marka Yönetimi” ve “Pazarlama İletişimi” konularında çalışma yapılmıştır. Tezlerin büyük çoğunluğunda araştırma hipotezleri ve araştırmanın modeli yer aldığı tespit edilmiştir. Faktör analizi ve Varyans analizi (ANOVA) en çok tercih edilen analiz tekniği olurken; Likert Tipi Ölçeği de en çok kullanılan ölçek türü olmuştur. Diğer taraftan tezlerin yarısından fazlasında ön test bulgusuna rastlanılmaması dikkat çekmektedir. Tezlerin büyük çoğunluğunda yabancı kaynaklardan yararlanılmıştır. Son olarak ulaşılabilen kaynaklar kapsamında tezlerin çok düşük bir kısmının başka bir akademik çalışmaya (makale ve bildiri) dönüştürüldüğü ve atıf sayılarının da görece düşük olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen bulguların Pazarlama yazınının konumunu ortaya koymada ve gelecek çalışmalara ışık tutmada katkı sağladığı düşünülmektedir